5. Sociaal domein

5.3 Inkomensregelingen en participatie

Door Sam& worden kindvoorzieningen verstrekt en door het Volwassenenfonds voor Sport en Cultuur aan meerderjarige inwoners met een laag inkomen. In het eerste kwartaal is een overeenkomst gesloten met een nieuwe busvervoerder die vanaf 15 december 2024 voor 10 jaar de OV concessie voor het busvervoer in Fryslân gegund heeft gekregen. Hiermee kunnen ongeveer 1000 inwoners gebruik maken van de collectieve afspraak voor doelgroepenvervoer. Dit geldt voor schoolgaande kinderen, Re-integratie en Inburgering, Oekraïners en minima. Met nieuwe vervoerpassen van Qbuzz kunnen zij hierdoor (voordelig) gebruik blijven maken van het OV. We hebben specifieke aandacht voor maatschappelijke participatie.

In de afgelopen drie maanden zijn er 739 signalen van betaalachterstanden geweest waar 413 meldingen uit voort zijn gekomen. Bij een melding wordt de inwoner via een huisbezoek of via telefoon benaderd. We zetten extra capaciteit in op vroegsignalering. De inzet richt zich op beginnende schulden bij jongeren. Daarbij worden jongeren tussen de 18 en 21 jaar bij de eerste betaalachterstand direct door ons benaderd. Het doel hierbij is om te voorkomen dat het niet betalen van de vaste lasten zoals de zorgverzekering een patroon gaat worden. Door vroegsignalering kunnen deze beginnende schulden eenvoudig worden opgelost.

Dit eerste kwartaal zijn er slechts enkele aanvragen gedaan voor het maatwerkfonds. Dit aantal blijft achter bij de verwachting. Wij zoeken de samenwerking met werkgevers om samen de aandachtsgroep werkende inwoners met een financieel probleem te ondersteunen.  Door de inzet van een gericht communicatie campagne zullen er naar verwachting meer aanvragen volgen.

Elk kwartaal wordt er een voorlichtingsbijeenkomst georganiseerd voor onze inwoners, maatschappelijke organisaties of bedrijven. In het eerste kwartaal is voorlichting gegeven aan het geriatrisch netwerk.   

We zijn gestart met een structurele aanpak voor financiële educatie op scholen.  
Naar alle scholen in De Fryske Marren is een flyer gestuurd waarin gastlessen voor financiële educatie is aangeboden. In de week van het geld hebben onze preventiemedewerkers in vier verschillende klassen voorlichting gegeven.

Wij gaan als gemeente meedoen met een Expeditie Vroegsignalering. Deze wordt georganiseerd door de Nederlandse Vereniging Voor Volkskrediet (NVVK). Het doel van deze expeditie is dat wij een kijkje in de keuken krijgen van andere gemeenten en gaan bekijken wat succesfactoren zijn.

We geven uitvoering aan diverse regelingen die gericht zijn op bestaanszekerheid. Hierbij geven wij ondersteuning aan inwoners met een laag inkomen en onvoldoende vermogen bij hun zorgverzekering, onverwachte hoge uitgaven via bijzondere bijstand, onze witgoedregeling of duurzaamheidsmaatregelen. Ook de subsidiebedragen die we verstrekken aan de voedselbanken en het Armoedefonds zorgen ervoor dat menstruatiearmoede wordt verlicht en voedsel wordt uitgereikt als daarvoor de middelen ontbreken. We geven ook uitvoering aan de alleenverdieners problematiek tot 2028. Huishoudens die onbedoeld onder het bestaansminimum leven, krijgen vanuit de regeling een compensatiebedrag.  

Participatiewet (inclusief IOAZ, IOAW en BBZ en loonkostensubsidies)
Het bestand reguliere bijstand en IOAW (Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers) stijgt licht in 2025. Eind 2024  bedroeg het aantal uitkeringsgerechtigden 680, eind maart 694 uitkeringen. De regeling voor de loonkostensubsidie wordt goed gebruikt. In 2025 zijn 120 inwoners met een loonkostensubsidie aan de slag. Bijstandsgerechtigden met een beperking vinden hierdoor makkelijker een werkplek bij een werkgever. Een deel van hun loonsom wordt gecompenseerd via de loonkostensubsidie, afhankelijk van hun arbeidscapaciteit. Naast het werken met  loonkostensubsidie, is het ook mogelijk aan het werk te gaan bij NV Empatec op een beschutte werkplek. Binnen onze gemeente zijn 17 inwoners geplaatst op een beschutte werkplek. De taakstelling vanuit het Ministerie voor 2025 bedraagt 14. Dit betekent dat we meer inwoners plaatsen op een beschutte werkplek en er geen wachtlijst voor beschut werk is binnen onze gemeente.

Bijstandsbesluit zelfstandigen (Bbz)
Het Bijstandsbesluit zelfstandigen (Bbz) wordt uitgevoerd door het Bureau Zelfstandigen Fryslân (BZF). Naast het uitvoeren van de wettelijke taak (het uitvoeren van de Bbz en IOAZ) ontwikkelt BZF een preventief aanbod passend bij de doelgroep. Het aantal aanvragen Bbz van gevestigde ondernemers is nog steeds hoger dan die van starters. Ook de aanvragen bedrijfskredieten lopen weer op. Daarnaast maakt onze gemeente gebruik van de dienstverlening van BZF voor Parttime Ondernemerschap.

Begeleiding van inwoners naar duurzaam, betaald werk van inwoners (Werkleerbedrijf)
Bij het Werkleerbedrijf zijn inwoners aan de slag met een traject richting werk/activering naar werk. We zien dat voor bemiddeling van deze doelgroep naar werk meer tijd nodig is om een plaatsing te kunnen realiseren. Er is een grotere afstand tot de arbeidsmarkt. Daarnaast zorgen we voor een duurzame plaatsing door langere nazorg aan te bieden. Ook bieden wij jobcoaching aan bij inwoners die met loonkostensubsidie aan het werk zijn.

Inburgering statushouders
Statushouders verblijven langer dan wenselijk in het AZC omdat het lang duurt voordat er woonruimte beschikbaar komt. Om deze reden leveren we maatwerk door al tijdens het verblijf in het AZC, waar mogelijk, te starten met inburgering en het kunnen richten op de toekomst  Tijdens en na huisvesting speelt met name Vluchtelingenwerk een grote rol onder regie van de gemeentelijke regievoerders inburgering. Firda en Stavoor verzorgen de inburgeringslessen en daarnaast zorgt Pastiel voor de bijbehorende participatietrajecten, waar mogelijk richting werk.

Wet sociale werkvoorziening (Wsw)
Binnen het werkleerbedrijf hebben we werk voor de inwoners met een Wsw-indicatie en beschutte werkplekken. Daarnaast begeleidt het werkleerbedrijf inwoners richting werk bij reguliere werkgevers.

Gemeenschappelijke Regeling Fryslân-West
De nieuwe gemeenschappelijke regeling Fryslân-West is op 4 november 2024 gepubliceerd en in werking getreden. Deze aangepaste regeling voorziet in meer sturing van de gemeenteraden van de vier gemeenten Harlingen, Súdwest-Fryslân, Waadhoeke en De Fryske Marren op het werkvoorzieningschap Fryslân-West. Hierbij speelt de raadsadviescommissie die is in gesteld een belangrijke rol.