3. Economie

3.1 Economische zaken, recreatie en toerisme

De vereenvoudiging van het aanvraagformulier voor de evenementenvergunning is in 2024 doorgevoerd. Er wordt gewerkt aan de actualisatie van het evenementenbeleid.

Werken aan Masterplan Lelylijn
Rijk en regio hebben de afgelopen twee jaar onderzoek gedaan naar de mogelijke realisatie van de Lelylijn. Het onderzoek is eind 2024 afgerond en besproken met de bewindslieden van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.  De conclusie is dat nut en noodzaak van een Lelylijn is aangetoond, maar dat er op dit moment voor het Rijk onvoldoende zicht is op 75% van de financiering om de vervolgstap naar een MIRT-Verkenning te starten.

Rijk en regio hebben in maart 2025 afgesproken om in 2025 en 2026 te werken aan een masterplan Lelylijn. In het Masterplan worden door Rijk en regio de financieringsmogelijkheden nader onderzocht, een aantal complexe locaties verder uitgewerkt en wordt de impact van de Lelylijn over 100 jaar in beeld gebracht. Dit plan moet meer zicht bieden op de langjarige ontwikkeling van het gehele gebied en hoe de lijn kan worden ingebed in de ruimtelijke structuur van Nederland. Aanleiding voor deze tussenstap zijn twee kamerbreed aangenomen moties van Olger van Dijk c.s. Er is inmiddels gestart met de uitvoering van het Masterplan.
Het besluit van het Kabinet om een deel van de in de Rijksbegroting opgenomen middelen voor de Lelylijn aan te gaan wenden voor andere infrastructurele projecten in Nederland, zet voor nu geen streep door het opstellen van het masterplan. De uitdaging om voldoende middelen beschikbaar te krijgen blijft, maar is met de besluitvorming rond de Voorjaarsnota van het Rijk wel groter geworden.

Betrokken bij proces
Wij blijven ambtelijk en bestuurlijk aangesloten op het proces.
Wij leveren als De Fryske Marren input voor het onderzoek. Het gaat onder meer om kansen en bedreigingen omtrent natuur en landschap, mogelijke stations bij Joure en Lemmer, het gebied Tsjûkemar, e.d.

Programma recreatie & toerisme De Fryske Marren in uitvoering
Op 26 maart 2024 is het Uitvoeringsprogramma Recreatie en Toerisme vastgesteld. We willen hiermee de vitaliteit van en de balans in de toeristisch-recreatieve sector in de gemeente vergroten.
Met ondernemers en toeristisch-recreatieve partnerpartijen werken we aan een vitale sector en een sector die in balans is. De belangrijkste doelen daarbij zijn:

• Een jaarrond aantrekkelijke recreatiegemeente
• Nieuwe belevenissen
• Gelukkige inwoners
• Slimme groei

In de begroting zijn vanaf 2025 financiële middelen beschikbaar gesteld voor de uitvoering. De eerste acties zijn opgestart:

• Uitwerken DNA Verhaallijnen;
• Ontwikkeling gastvrijheidsproducten Gaasterland mede met het oog op seizoensverlenging;
• Diverse acties op het thema samenwerking (afstemming met SWF en herijking van samenwerkingsverbanden zoals VVV);
• Onderzoek naar de mogelijkheden voor dataverzameling;
• Vanuit de Regiodeal wordt ingezet op het elektrisch varen.

Deels doen we dit samen met de gemeente Súdwest-Fryslân.

Maatschappelijke initiatieven Tsjûkemar en Nannewiid
Samen met de Provinsje Fryslân, Wetterskip Fryslân en de Club van Aanjagers Tsjûkemar werken we aan het grote maatschappelijke initiatief “gebiedspilot Tsjûkemar”. Het Tsjûkemar moet een ‘bestemmingsgebied’ worden, waar iedereen graag langer wil verblijven. De Club van Aanjagers neemt het voortouw in de regionale ontwikkeling van het Tsjûkemar in samenwerking met de overheden (zoals in de Intentieverklaring van 2019 staat). Met de perspectiefnota is voor 2025 procesgeld beschikbaar gesteld. Omdat de Club van Aanjagers Tsjûkemar 10 jaar bestaat evalueren zij het initiatief. Ook de gemeente wil het initiatief in 2025 evalueren. Dit wordt goed op elkaar afgestemd.

We focussen bij Tsjûkemar op twee projecten
Dat zijn de Ûlesprong en de Zuidoostoever (Kitesurfzone). Voor de Ûlesprong is, samen met de werkgroep Ûlesprong, uit drie varianten een schetsontwerp gekozen. Daarnaast is er een horecabehoefteonderzoek uitgevoerd en is er een quickscan gedaan naar de milieu- en omgevingsaspecten. Er liggen realistische begrotingen voor beide projecten. Op dit moment worden de schetsvarianten uitgewerkt in een definitief ontwerp. Het project Zuidoostoever wordt door de Provinsje getrokken. Het project Zuidoostoever bestaat uit twee onderdelen: het bestaande strand en de kitesurfzone. Het bestaande strand krijgt op korte termijn een upgrade. De Provinsje heeft € 850.000 gereserveerd voor de uitvoering van beide projecten. Met de Perspectiefnota 2025 is ook de gemeentelijke bijdrage voor de beide projecten beschikbaar gesteld.

Nannewiid
Het Wetterskip heeft met subsidie het Nannewiid ecologisch kunnen baggeren. Dit ging zo voorspoedig dat er extra gebaggerd kon worden in it Lytse Wiid. Ook zijn er maatregelen getroffen t.b.v. de zwemwaterkwaliteit bij het strandje. Het is van belang om, op basis van een op te stellen zoneringsplan, een beheersplan op te stellen voor de ecologie, waterkwaliteit en het op diepte houden van het Nannewiid voor recreatieve doeleinden. Staatsbosbeheer en it Wetterskip nemen hier het voortouw in. De Provinsje heeft € 150.000 beschikbaar gesteld voor het Nannewiid.

Het ligplaatsenbeleid met de bijbehorende nota ligplaatsenbeleid is in november 2024 door u vastgesteld. De "Nota Ligplaatsenbeleid" richt zich uitsluitend op gemeentelijke ligplaatsen en biedt een gedetailleerd overzicht van de huidige situatie, beleidskaders, en de juridische aspecten betreffende het innemen van ligplaatsen. Het document omvat strategische doelen om de ligplaatsvoorzieningen te uniformeren en te verbeteren door middel van een viertal speerpunten:

• het toetsen van bestaande ligplaatsen door middel van een afwegingskader;
• het invoeren van een interactieve kaart met digitaal registratiesysteem;
• het uniformeren van de exploitatiewijze;
• het standaardiseren van contracten en huurtarieven.

Programma Economie is in uitvoering.
De uitvoering van het nieuwe beleid is gestart. De voor de periode 2024-2026 benodigde middelen zijn opgenomen in de Voorjaarsrapportage 2024 en de Perspectiefnota 2025.
De uitvoering loopt achter op schema. Enerzijds omdat wij er voor gekozen hebben om een aantal projecten binnen de Regio Deal op te pakken (start 1 mei 2025). Anderzijds omdat wij er nog niet in geslaagd zijn voldoende capaciteit (projectleiding uitvoering) beschikbaar te hebben. Wij streven er naar om de capaciteit in Q2 op sterkte te hebben.

Opgaven worden deels opgepakt binnen Convenant Regio Deal
Binnen de pijler Economie in de Regio Deal Zuidwest Friesland is ruimte om samen met Súdwest-Fryslân en de Provinsje Fryslân een aantal opgaven uit de Economische Programma's van beide gemeenten op te pakken. O.a. de volgende opgaven zijn opgenomen in het vastgestelde programmaplan:

• Versterking regionale MKB ondersteuningsstructuur
• Aanpak netcongestiemanagement op bedrijventerreinen
• Súdwest werkt! opschalen naar Zuidwest (SWF en DFM) werkt!
• Gerichte nieuwe onderwijsprogramma's onderwijs voor (toekomstige) arbeidsmarktvraag
• Maatwerkarrangementen scholing en duurzame inzetbaarheid
• Inzetten op toekomstbestendige circulaire bedrijventerreinen

De uitvoering van deze projecten zal in de periode van 1 mei 2025 -31 december 2029  in afstemming met Súdwest-Fryslân en de Provinsje Fryslân plaatsvinden.

Ontwikkeling centrumvisies drie grote kernen
Onderdeel van het nieuwe Programma Economie is het opstellen van een centrumvisie voor de kernen Balk, Joure en Lemmer.  Voor Joure heeft de Bedrijveninvesteringszone (BIZ) vereniging Winkeliers, Industriëlen en Handelaren (WIH), een visie ontwikkeld en vastgesteld in samenspraak met de gemeente. Wij nemen hierover een besluit in Q2 2025. De trajecten voor Lemmer en Balk zijn in Q1 2025 opgestart. We streven  ernaar om die in Q4 2025 te kunnen afronden.

Programma Economie zet in op jongeren
In het Programma Economie is o.a. ruim aandacht voor het passender opleiden van jongeren. We willen hiermee een betere aansluiting krijgen op de door werkgevers gevraagde vaardigheden (zie ook projecten in pijler Economie Regio Deal). We denken daardoor jongeren beter voor onze regio te kunnen behouden en zelfs jongeren aan te trekken om in onze regio te komen wonen en werken. Concrete acties zijn opgenomen in het uitvoeringsprogramma 2024-2027 van het Programma Economie. De resultaten/bevindingen nemen we mee in de tussentijdse evaluatie van het Programma eind 2025.

Subsidieregeling Circulair Impact maken stimuleren voor ondernemers
We willen ondernemers stimuleren om duurzaam te innoveren. Met de subsidieregeling ‘Circulair impact maken voor ondernemers’ gaan we het midden- en kleinbedrijf (MKB) helpen te komen tot slimme samenwerking in een gesloten keten, minder afval en meer hergebruik. De maatregelen die in aanmerking komen sluiten aan bij de circulaire doelstellingen zoals geformuleerd in het Nationaal Programma Circulaire Economie en zijn gericht op vermindering van (primair) grondstoffengebruik, substitutie van grondstoffen, levensduurverlenging van producten en onderdelen en hoogwaardige verwerking van materialen en grondstoffen.

Doel voor 2025 minimaal 10 bedrijven op weg helpen
Het doel van de subsidieregeling is dat uiterlijk eind 2025 minimaal 10 bedrijven stappen hebben gezet richting meer circulair ondernemen en/of dat het subsidieplafond van € 10.000 bereikt wordt.

Regeling benutten voor verbreding circulaire economie binnen Regio Deal
We gaan de subsidieregeling gebruiken om de behoefte van het MKB met betrekking tot circulaire economie in kaart te brengen als basis voor een uitgebreidere toekomstige regeling binnen de Regiodeal. Deze toekomstige regeling moet ondernemers stimuleren bij innovaties die de toekomstbestendigheid van het bedrijfsleven in onze regio versterken, met speciale aandacht voor de sterke sectoren en het kleinere, regionale MKB.

Een bedrijfsleven dat de slag kan maken naar circulaire en duurzame economie en is aangesloten op de juiste netwerken om dit te bereiken.
Wij gaan voor een toekomstbestendige economie in Zuidwest-Friesland. De economie heeft een groot aandeel en verantwoordelijkheid in de transities naar een fossielvrije wereld. In de verschillende economische plannen van alle partners is dit dan ook prioriteit. Het is een uitdaging om koers te houden, ondanks wijzigingen in dynamiek en politieke wind. We koersen op echt zichtbare resultaten die ook bijdragen aan het imago van een duurzame en circulaire regio.

Circulaire economie belangrijk thema in Regio Deal
Samen met onze partners en andere relevante partijen gaan we binnen de Regio Deal werken aan o.a.:

• Toekomstbestendige bedrijventerreinen (zie ook doelstelling Het toekomstbestendig maken van onze bedrijventerreinen onder 3.2. Bedrijvencontacten).

We gaan aan de slag met het verduurzamen en circulair maken van bedrijventerreinen in beide gemeenten (DFM en SWF). We werken een aanpak uit die ook toepasbaar is voor verschillende type en grootte van bedrijventerreinen. We ontwikkelen een toetsingskader voor uitgifte van kavels op nieuwe bedrijventerreinen in de regio.

• Biobased bouwen

We opereren hierbij op het snijvlak van duurzaamheid, transitie landbouw en toekomst van de bouwsector. Met bouwbedrijven en andere partners willen we werken aan pilots biobased bouwen. De gesprekken hierover lopen al.

• Pilot elektrische vaarregio

Zuidwest-Friesland als elektrische vaarregio. Vanuit een pilot willen we dit verder op regionaal niveau uitbouwen met verschillende partners.